Een Schengenvisum is een visum dat is afgegeven door een van de landen die de Schengenovereenkomst hebben ondertekend. Momenteel is de bewoording "onderworpen aan de EU-Schengenwet" iets correcter, maar in de meeste gevallen wordt er nog steeds over de overeenkomst gesproken. De opkomst van een Schengenvisum houdt rechtstreeks verband met de voortgang van de werkzaamheden aan de uitvoering van de bepalingen van het Schengenakkoord.
Geschiedenis van het Akkoord van Schengen
Na de Tweede Wereldoorlog realiseerden de landen van Europa zich hoe belangrijk het zou zijn om een Europese Economische Unie te creëren, die de economie van elk van de deelnemende landen in staat zou stellen zich zonder allerlei obstakels te ontwikkelen. Hiertoe werd de Europese Economische Gemeenschap opgericht, met als hoofddoel een gemeenschappelijke markt voor de verkoop van goederen en diensten. De creatie van de samenleving betekende dat in de loop van de tijd alle stappen zouden worden uitgevoerd om de zogenaamde vier vrijheden van verkeer tot stand te brengen: goederen, diensten, kapitaal en mensen.
Daartoe werden verschillende economische maatregelen genomen, waarvan de oprichting van de douane-unie in 1958 de belangrijkste was, maar het personenverkeer bleef lange tijd moeilijk. Burgers van Europese staten hadden geen visa nodig, maar de aanwezigheid van paspoortcontrole dwong mensen om paspoorten te maken en tijd te verspillen aan het overschrijden van grenzen.
Dit ging zo door tot 14 juni 1985, op diezelfde dag dat het Akkoord van Schengen werd ondertekend. Het evenement vond plaats op een schip genaamd "Princess Marie-Astrid" op de plaats waar de grenzen van Frankrijk, Duitsland (toen BRD) en Luxemburg samenkwamen. Het werd ondertekend door vertegenwoordigers van vijf landen: België, Frankrijk, Nederland, Luxemburg en Duitsland. Zij waren het die de eerste partijen werden bij het Akkoord van Schengen. Het document zelf kreeg deze naam, omdat het dichtstbijzijnde dorp naar de plaats van navigatie van het schip Schengen heette.
Aanvankelijk betekende het Akkoord van Schengen dat de paspoortcontrole zou worden vervangen door bewaking van voertuigen die de grens oversteken, waarvoor ze moesten vertragen bij het passeren van controleposten. Ondanks de ondertekening is de overeenkomst lange tijd niet toegepast.
Toepassing van het Akkoord van Schengen
De aanzet voor de definitieve afschaffing van de grenzen werd gegeven door de vorming van de Europese Unie, waarvan alle burgers het recht kregen op vrij verkeer binnen haar lidstaten. De vraag rees om de binnengrenzen in de EU helemaal weg te halen. De Overeenkomst betreffende de toepassing van het Akkoord van Schengen werd pas in 1990 ondertekend. Het was toen dat de beslissing werd genomen om de permanente grenscontroles volledig af te schaffen, hoewel selectieve controles nog steeds acceptabel zijn. Tegelijkertijd werd besloten om Schengenvisa in te voeren, omdat er één visumruimte moest ontstaan.
Het duurde nog 5 jaar voordat dit besluit van kracht werd. Het Schengen-akkoord is pas op 26 maart 1995 in werking getreden, in die tijd slaagden Spanje en Portugal erin het te ondertekenen.
Vervanging van het Akkoord van Schengen door EU-wetgeving
Op 1 mei 1999 werd het Akkoord van Schengen herzien en vervangen door EU-Schengenwetgeving. Het zogenaamde Verdrag van Amsterdam is in werking getreden, waarin enkele wijzigingen zijn aangebracht. Volgens deze overeenkomst werd de uitvoering van het Akkoord van Schengen opgenomen in EU-wetgeving, daarom wordt het Akkoord van Schengen zelf er nu door vervangen.
Alle nieuwe EU-lidstaten ondertekenen het Akkoord van Schengen niet meer, maar verbinden zich ertoe de EU-wetgeving, waaronder de Schengenregels, na te leven.
